عاطفه ملک زاده

دریاچه­ها و مخازن همواره به عنوان منابع مهم تامین آب آشامیدنی و کشاورزی مورد توجه جوامع انسانی قرار گرفته­اند. لذا استفاده بهینه از این منابع آبی نیازمند بکارگیری روشهای مناسب جهت پایش و تعیین کیفیت آن­ها است. پدیده یوتریفیکاسیون که نتیجه آلودگی اکوسیستم­های آبی است،  سبب کاهش کیفیت آب و بروز مکرر شکوفایی جلبکی می­شود. این پدیده تاثیر تعیین کننده­ای بر تنوع زيستي اکوسيستم­های آبی دارد. دریاچه سد زاينده­رود در منطقه مرکزی ایران قرار گرفته و به عنوان مهمترین منبع تأمین آب شرب جمعیت کثیری از ساکنان منطقه محسوب می­شود. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت تروفی و روند تغییرات این دریاچه در سال  1392 بود. نمونه­برداري از فروردین تا اسفند 1392 در 7مرحله با فاصله زماني 45 روز يکبار بصورت فصلی انجام شد. در فصل زمستان به علت یخ بستن سطح دریاچه نمونه برداری در یک مرحله انجام شد. به منظور بررسی وضعیت تروفی دریاچه سد زاینده رود پارامتر­های فیزیکوشیمیایی آب شامل: (دما، اکسيژن محلول، عمق رویت سکشي­ديسک، pH، فسفر کل(TP)، نيتروژن کل (TN)، COD، BOD₅، EC، TDS، TSS) و همچنین میزان کلروفیلa  اندازه­گیری شد. بدین منظور 5 ایستگاه­ نمونه­برداری در پنج نقطه از سطح دریاچه انتخاب شد. نتايج حاصل از بررسی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب حاکی از وجود  تفاوت معنی دار (05/0>P) بین پارامتر­های کیفی آب در مناطق نمونه برداری بود. در این تحقیق فسفر به عنوان عامل محدود کننده­ی تولید شناخته شد. برای تعیین وضعیت تروفی دریاچه از طبقه بندی ارائه شده توسط OECD در سال 1992 و شاخص TSI استفاده شد. در مجموع نتایج حاصل از این تحقیق موقعیت تروفی دریاچه سد زاینده­رود را بر اساس هر دو معیار فوق با توجه به پارامترهای عمق رویت سکشی دیسک و فسفر کل و همچنین بر اساس کلروفیل a به ترتیب در وضعیت مزوتروف و الیگوتروف ارزیابی شد. به طور کلی با توجه به نتایج به دست آمده دریاچه سد زاینده­رود جزء دریاچه­های مزوتروف قرار می­گیرد.